Әдипләр: Бөтермиш

| Ташларны җыяр вакыт... |

Башка проектлар

Безнең дуслар

Безнең рейтинг

Бөтермиш

A Ә <= Б => В Г Д Е Җ З И Й К Л М Н O Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ч Ш Э Ю Я Һ

Шәехзадә Бабич Идрис Багданов Локман Бадыйкшан Азалия Бадюгина
Гыйлемдар БАЕМБӘТОВ Маргарита Баимова Рамазан Байтимеров Үзбәк Байчура
Заһирә Байчурина Госман Бакиров
Марсель Бакиров Сөләйман Бакыргани Баласугани Гөлнар Балтанова Р.Барҗанов Риза БАРИЕВ Флүсә Бариева Галимҗан Баруди Кәшфи Басыйров Абдулла Баттал Габделбари Баттал
Ринат Баттал Салих Баттал Фәнзаман Баттал Рабит Батулла Хамис Батыров Ибраһим БАШМАКОВ Наташа Башурина Гатаулла Баязитов Нур Баян Әхсән Баян Рәүф Баһаветдинов Баһави
Илүзә Баһавиева Флүр Баһаутдинов Флер Баһманов Хәнәфи Бәдигый Хафизетдин Бәззази Марат Бәдретдинов Хәмзә Бәдретдинов Әлфия Бәдретдинова Гөлназ Бәдретдинова Фирая Бәдертдинова Гөлзадә Бәйрәмова Луиза Бәйрәмова Фәүзия Бәйрәмова Кәбир Бәкер Рәүф БӘХТИЯР Зариф Бәшири Гомәр Бәширов Фәрит Бәширов Альбина Бәширова Зәйнәп Бәширова Сафия Бәширова Рәшит Бәшәр Ренат Беккин
Аллаяр Беләшев Ислам Беляев Бибигөлҗамал Г. Биги Заһир Бигиев Муса Бигиев Рәшит Биглов Ибраһим Биектаулы Айрат Бик-Булатов Сөнгатулла Бикбулатов Инга Бикбулатовa Шәриф БИККОЛ Хөрмәт Бикколов Бикмөхәммәд Исмәгыйль ибне Бикмөхәммәд Роберт БИКМӨХӘММӘТЕВ Римма Бикмөхәммәтова Әхмәтҗан БИКТИМЕРОВ Тәэминә Биктимирова Галимәтелбәнат Биктимерова Ирҗан Бикчәнтәев Әминә Бикчәнтәева
Шамил Бикчурин Рамил Билал Ринат Билалов Фәридә Билецкия Әхтәм Билялов Әбел-Галя ибне әл-Болгари Ибраһим Болгарии Мәхмүд Болгари Таҗетдин ибне Юныс әл-Болгари Хәсән ибне Юныс әл-Болгари Мансур Борындыкый Әгъдәс Борһанов <Мәүлет Борһанов Равил Бохараев Мәхмүт Бөдәйли Бөтермиш Әлфия Булат Нургали Булатов Габдулла Бубый Дилбәр Булатова Клара Булатова Дилә Булгакова Фәтхи Бурнаш Заһидә Бурнашева (Гыйффәт Туташ) Флорид Бүләков

Уйгур язулы истәлекләр
Уйгур язуындагы әдәби ядкярләр дә, һичшиксез, гомумтөрки мирас булып торалар. Алар — башлыча будда, манихей һәм христиан изге китапларының тәрҗемәләре. Борынгы төркиләр ике төрле әлифба кулланганнар: уйгур әлифбасы буларак билгеле согыд язуы һәм Орхон-Енисей ядкярләренең руник әлифбасы. Соңрак, X гасырдан башлап, кайбер төрки кабиләләрнең ислам динен кабул итүләренә бәйле рәвештә, алар арасында гарәп язуы тарала, әмма уйгур әлифбасы аннан соң да әле кулланылышта байтак була. Мәсәлән, ул XIII—XIV йөзләрдә Җүчиләр сараенда (Идел буе) кулланылса, тимурилар сараенда (Урта Азия) XIV—XV йөзләрдә дә кулланылуында дәвам итә. Уйгурча язылган соңгы ядкяр булып XIII гасырга караган «Алтун йарук» («Алтын балкыш») санала.
Уйгур әлифбасы монголларга һәм маньчжурларга да күчкән. Алар, гомумән, үз күршеләренә, аерым алганда монголларга, зур йогынты ясаганнар. Мәсәлән, Чыңгыз хан һәм аның варислары сараенда беренче хадимнәр төрки уйгурлар булган. Чыңгыз ханның балаларын һәм башка монгол аксөякләренең яшүсмерләрен дә алар укытканнар. Чыңгыз хан сараенда мөһер саклаучы кеше — Ташатун да, исеменнән күренгәнчә, һичшиксез, төркиләрдән булган. Тикшеренүчеләр күрсәтүенчә, монголлар уйгур әлифбасы белән бергә күп кенә будда терминнарын, хәрби лексиканы һ. б. да үзләштергәннәр.
Төрки кабиләләр борын-борыннан ук төрле дин тотканнар. Мәсәлән, Зәңгәр күккә (Күк тәңре) ышану һәм шаманчылык белән бергә, борынгы төркиләр будда динен дә тотканнар. Будда дине аларга Тибеттән һәм һиндстаннан килеп кергән. Соңрак алар иранлылардан (башлыча, согыдлардан) манихейлыкны, ә Нестoриан сүриялеләрдән христиан динен кабул иткәннәр. Боларның барысы да борынгы язма истәлекләрдә үзенең чагылышын тапкан.
Иң борынгы язма әдәби истәлек булып «Манихейларның әүбә догасы» cаналса кирәк.
Ядкярнең ахырында догалыкны төзүченең (дөресрәге - тәрҗемәченең) исеме дә китерелә. Ул - Бөтермиш тархан.
CCCР Фәннәр академиясе Казан филиалы Г.Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм тарих институты чыгшарган "Татар әдәбияты тарихы" китабы, 1нче том.