| |
(1946-2006)
Мөдәррис Әгъләмов (Мөдәррис Зөфәр улы Әгъләметдинов) 1946 елның 13 октябрендә Татарстан АССРның хәзерге Зәй районы Биш Субашы (Пуст-Ашыт) авылында колхозчы гаиләсендә туган. 1965 елда Түбән Биш авылының унберьеллык урта мәктәбен тәмамлаганнан соң, ике ел В. И. Ульянов-Ленин исемендәге Казан дәүләт университетының татар теле һәм әдәбияты бүлегендә укый. 1968—1973 елларда Тукай районының Яна Гәрдәле урта мәктәбендә тарих укытучысы, аннары Чаллы шәһәрендәге Халык театрында режиссер ярдәмчесе булып эшли. 1974 елдан Казанда яши һәм язучы-профессионал сыйфатында әдәби иҗат эше белән шөгыльләнә.
М. Әгъләмовның беренче шигырьләре 1959 елда Татарстан һәм Башкортстан пионер газеталарында һәм журналларында басылып чыга. Ә 1968 елда «Казан утлары» журналының 11 санында басылган «Еракка китеп кара» исемле шигырьләр циклы әдәби җәмәгатьчелектә кызыксыну уятып, X. Туфан, С. Хәким кебек олы шагыйрьләрнең мактавына лаек була. Шуннан соң шагыйрьнең шигъри әсәрләре республика газета-журналларында, күмәк җыентыкларда («Беренче карлыгачлар», 1969; «Шигырь бәйрәме», 1969, 1970) еш басылып, 1970 елда «Кыңгырау» ңсемле мөстәкыйль китабы дөнья күрә. Җыентык укучылар тарафыннан да, әдәби тәнкыйть тарафыннан да яратып каршы алына, матбугатта китапны уңай яктан бәяләгән берничә рецензия чыга, шагыйрьнең исеме поэзиягә багышланган мәкаләләрдә, докладларда еш телгә алына башлый. Хәзер М. Әгъләмов — дүрт шигъри китап авторы (өчесе — олылар өчен, берсе кече яшьтәге балаларга багышланган).
Тәнкыйтьнең уртак фикеренчә, М. Әгъләмов — җитмешенче еллар башында татар поэзиясенә үз шигъри аһәңе белән килеп кергән, традицион формада язса да, фикерләүдә һәм тасвирда индивидуальлеккә ия булган һәм шуны даими үстерә барган шагыйрьләрнең берсе. Аның поэзиясенә музыкальлек, классик поэзия һәм халык иҗаты традицияләреннән үсеп чыккан табигыйлек һәм эчке бер моң хас. Кечкенә генә поэтик деталь аша ул туган ил, халык язмышы, аның үткәне һәм киләчәге турында фәлсәфи гомумиләштерүләр ясарга омтыла, һәм күп очракта моңа ирешә дә. Шагыйрьнең мәхәббәт лирикасы да үзенчәлекле табышлары белән аерылып тора. Форма ягыннан М. Әгъләмовның шигырьләре төгәл ритмикалы, шома, йөгерек телле.
М. Әгъләмов сюжетка корылган күләмле шигырьләр һәм публицистик монолог, поэмалар язу юнәлешендә дә эзләнүләр алып бара («Онытма, Европа!..», «Тукайдан хатлар» исемле поэмалар һ. б.).
М. Әгъләмов — 1973 елдан СССР Язучылар союзы члены.
БИБЛИОГРАФИЯ
Кыңгырау: Шигырьләр.—Казан: Таткитнәшр., 1970. 53 б.
Р ец.: Г аз и з о в М. Кыңгырау чыңы.— Соц. Татарстащ Г970-, 27 окт.: Бәләкәй рецензия.— Казан утлары, 1970, № 12, 169—170 б.; Лотфуллин Р.— Идел. Яшьләрнең әдәби альманахы, 1972, № 3, 63—66 б.
Учак урыннары: Шигырьләр.— Казан: Таткитнәшр,,, 1973.— 136 б. 2000. Рец.: Камалов Б. Поэтик учак ялкыны.— Соц. Татарстан, 1973. 31 авг.; Дәминов Ә.—Казан утлары,, 1974, № 4, 185—187.
Исәнме, йөрәк: Шигырьләр.— Казан: Таткитнәшр., 1978.—160 , портр. 3000; Рец.: Вәлиев М. Шагыйрьләр нигә кирәк.— Кит.: Вәлиев М. Табарга һәм югалтмаска. Казан, 1982, 54—69 б.; Га би ди Ә. Йөрәк тавышы.— Татарстан яшьләре, 1978, 15 авг.; Әхмәтҗано в Р.— Соц. Татарстан, 1978,, 29 июнь.; Вәлиев Мансур; Тынгысызлык уты.—Казан утлары, 1979, № 5, 168—170 б.
Без, без, без идек: Шигырьләр.— Казан: Таткитнәшр., 1980.—56 б. 8000. Рец.: Леронов Л.—Казан утлары, 1981, № 11, 183 б.; Рәхимова Б. Малайларга ышаныч.— Соц. Татарстан, 1981, 10 май.
Аның турында
Факил Сафин. "Шигырьләр сыктым мин..."
Хәким С. Хәерле сәгатьтә!—Соц. Татарстан, 1968, 17 ноябрь,
Туфан X. Беренче сәлам.— Кызыл таң, 1969, 12 янв.
Зөлкәрнәев Ф. Халык рухына якынайганда...: (Шагыйрь М. Әгъләмовның иҗат үсешенә бер караш).— Татарстан яшьләре, 1979, 3 март.
Нәҗми Н. Аягүрә: (Мөдәррис Әгъләмовка).— Агыйдел, 1983, № 1Г 116—119 б.
©"Совет Татарстаны язучылары" китабыннан файдаланылды (Даутов Р.Н., Нуруллина Н.Б. Совет Татарстаны язучылары. – Казан, Татарстан китап нәшрияты, 1986)
|
Алгы бит
