Бүген Нихром браузерын куеп карагыз Әдипләр: Абдрахман Баткаев
   
  |   Ташларны җыяр вакыт...  |  



Башка проектлар


Аргамак журналы битләреннән
Зөлфәт cайты
Кадыйр Сибгат сәхифәсе
Гүзәллек дөньясында
Наис Гамбәр сайты
Мизхәт Хәбибуллин сәхифәсе
Татар сайтлары
Мөҗәһит сәхифәсе
Мөслим районы үзәк китапханәсе

Безнең дуслар


Якупова Йолдыз сайты
Белем җәүһәрләре-2010 I Халыкара интернет-проектлар бәйгесе

Фәрит Вафин сайты
Сорагыз - җавап бирәбез

Безнең рейтинг


PR-CY.ru

Абдрахман Баткаев

A Ә <= Б => В Г Д Е Җ З И Й К Л М Н O Ө П Р С Т У Ү Ф Х Ч Ш Э Ю Я Һ
Шәехзадә Бабич Идрис Багданов Локман Бадыйкшан Азалия Бадюгина
Гыйлемдар БАЕМБӘТОВ Маргарита Баимова Рамазан Байтимеров Үзбәк Байчура Заһирә Байчурина Госман Бакиров Марсель Бакиров Сөләйман Бакыргани Баласугани Гөлнар Балтанова Р.Барҗанов Риза БАРИЕВ Флүсә Бариева Галимҗан Баруди Кәшфи Басыйров Абдрахман Баткаев Абдулла Баттал Габделбари Баттал Ринат Баттал Салих Баттал Фәнзаман Баттал Рабит Батулла Хамис Батыров Ибраһим БАШМАКОВ Наташа Башурина Гатаулла Баязитов Нур Баян Әхсән Баян Рәүф Баһаветдинов Баһави
Илүзә Баһавиева Флүр Баһаутдинов Флер Баһманов Хәнәфи Бәдигый Хафизетдин Бәззази Марат Бәдретдинов Хәмзә Бәдретдинов Әлфия Бәдретдинова Гөлназ Бәдретдинова Фирая Бәдертдинова Гөлзадә Бәйрәмова Луиза Бәйрәмова Фәүзия Бәйрәмова Кәбир Бәкер Рәүф БӘХТИЯР Зариф Бәшири Гомәр Бәширов Фәрит Бәширов Альбина Бәширова Зәйнәп Бәширова Сафия Бәширова Рәшит Бәшәр Ренат Беккин
Аллаяр Беләшев
Ислам Беляев Бибигөлҗамал Г. Биги Заһир Бигиев Муса Бигиев Рәшит Биглов Ибраһим Биектаулы Айрат Бик-Булатов Сөнгатулла Бикбулатов Инга Бикбулатовa Шәриф БИККОЛ Хөрмәт Бикколов Бикмөхәммәд Исмәгыйль ибне Бикмөхәммәд Роберт БИКМӨХӘММӘТЕВ Римма Бикмөхәммәтова Әхмәтҗан БИКТИМЕРОВ Тәэминә Биктимирова Галимәтелбәнат Биктимерова Ирҗан Бикчәнтәев Әминә Бикчәнтәева Шамил Бикчурин Рамил Билал Ринат Билалов Фәридә Билецкия Әхтәм Билялов Әбел-Галя ибне әл-Болгари Ибраһим Болгарии Мәхмүд Болгари Таҗетдин ибне Юныс әл-Болгари Хәзәр Болгари Хәсән ибне Юныс әл-Болгари Мансур Борындыкый Әгъдәс Борһанов <Мәүлет Борһанов Равил Бохараев Мәхмүт Бөдәйли Бөтермиш Әлфия Булат Нургали Булатов Габдулла Бубый Дилбәр Булатова Клара Булатова Дилә Булгакова Фәтхи Бурнаш Заһидә Бурнашева (Гыйффәт Туташ) Флорид Бүләков

КАҺАРМАННАР ХӘТЕРЕ МӘҢГЕЛЕК

Июнь ае илебез һәм халык хәтерендә Бөек Ватан сугышы башланган ай буларак әле бик күп еллар сакланыр. Пенза өлкәсе Кикин урта мәктәбендә татар теле һәм әдәбияты укытучысы булып эшләү дәверендә, укучыларым белән якташ һәм милләттәш сугышчыларыбызның язмышын даими өйрәнәбез. Журнал укучыларга Абдрахман Хөснетдин улы Баткаев (1902-1942) турында һәм ул фронтта иҗат иткән кайбер шигъри хатларын тәкъдим итәбез.
Абдрахман Баткаевның улы Заһидулла (ул безнең авылда яши, 81 яшендә) сөйләвенчә, аларның әтиләре бик укымышлы, дини кеше була. Рус телен дә яхшы белә: авылдашлары аңа хатлар, адреслар яздырырга еш килә. А.Баткаев балаларына беренче дин сабагын да үзе бирә. Диндарлык нәселләреннән килгән әлеге токымның бер тармагын — «Азанчылар», икенчесен «Аетлар» дип атап йөртәләр.
Бөек Ватан сугышының беренче көннәрендә үк фронтка киткән Абдрахман 1942 елда каты яралана. Санитарлар аны икенче көнне генә табып ала. Аягы төзәлгәнче А.Баткаев госпитальдә ята һәм шул чорда өенә еш яза. Улы Заһидулла абзый әйтүенчә, хатларның күбесе Балашове госпиталеннән килә. Шигъри хатларда ватанпәрвәрлек хисе көчле. Соңгы хатында хәтта шаяру катыш юллар да бар.
1943 елда Баткаевлар йортына «похоронка» килә. Абдрахман Баткаев фронтта батырларча һәлак була.

АБДРАХМАН БАТКАЕВНЫҢ ШИГЪРИ ХАТЛАРЫ
Өйгә кайтыр идек -
Язу бирми безгә китәргә. 
Ходай язган бөтен күрәчәккә 
Кирәк булыр сабыр итәргә.

Төрле музыкалар уйнаталар. 
Безнең күңелләрне ачарга. 
Мөмкин түгел янган йөрәкләрне 
Музыкалар белән басарга.

Сабый чакта рәхәтләнеп үстек, 
Җиләк җыя идек урманда.
Ничек безгә Ходай түзем биргән 
Кар базында посып кунарга.

Минем урын якын тәрәзәгә, 
Кояш нуры килеп төшәдер. 
Әни кәбәм, сезне сагынганда 
Сызлый йөрәк, бәгърем пешәдер.

Нурлы кояш карый тәрәзәдән 
Бозлары йөри ханның нурындый. 
Ходай миңа насыйп итәрме икән 
Котылырга шушы урындый?

Әмән тынычланам шушы көндә, 
Тәрәзәдән кояш караса. 
Юк ихтыяр кулда, нихәл итим, 
Минут тормас идем яраса.

Бөтен илдә шулай сансыз кеше 
Балаларын ташлап китәләр. 
Әллә сыймаганнар җир йөзенә, 
Кан түгәргә мәҗбүр итәләр

Аяк баскан чакта йөрәк түзми, 
Кеше әгъзасына басыла. 
Гаҗәп: нинди авыр хәлләр 
Килә адәмнәрнең башына.

Бу сугышка түзми түгел адәм -
Ватыладыр шәһәр каласы. 
Адәм үлеп яткан кар астында -
Өйдә көтә мескен баласы.

Ничә бәла салган бу дөньяга 
Гитлеризм дигән патшасы. 
Бу сугыштан кайтыр бәхетлесе, 
Ләкин кайта алмас барчасы.

Сугышта булган ат, хайван да 
Михнәт күрә: агач кимерә. 
Әнкәй, больницада газиз балаң 
Сезне сагына, сагыштан тилмерә.

Илгә очып килгән матур кошның 
Вата күрмә корган оясын. 
Ходай миңа насыйп итәрме икән 
Туган илнең тыныч дөньясын?

Ут кабынган иде куфаема, 
Янып китте тәнем, пешкәнче.

Окоп эчләренә керә идек, 
Кинәнәдер идек шуңарга. 
Бу сугышлар миңа сәбәп булды 
Аяк бармакларым туңарга.

Биек тәрәзәм зур өйләрдә, 
Әкиятләр сүләп ятабыз. 
Кайсы газет укый, кайсы зарланадыр: 
Туган илгә кайчан кайтабыз?

Күктән бомба явып торган чакта, 
Урман агачлары ауганда, 
Гаҗәп итәм: ничек исән калдым, 
Яңгыр кебек пуля яуганда.

Безнең Шабай күле — түгәрәк күл, 
Кевделәргә бара елгасы, 
Рәхәт күреп үстек сабый чакта, 
Хәзер килде кайгы дөньясы.

Сабый чакта рәхәтләнеп үстек, 
Җиләк җыя идек урманда. 
Ничек безгә Ходай түзем биргән 
Кар базында посып кунарга.

Дошманнарны җиңеп кайтыр идем, 
Язу бирми безгә китәргә. 
Ходай биргән бөтен күрәчәккә 
Кирәк булыр сабыр итәргә.

Әҗәл җитми, тими икән 
Немецларның үткен пульляры, 
Госпитальдә яткан иптәшләрнең 
Сызлый аяклары, куллары.

Баз эченедә посып озын төндә,
Михнәт күрдек сугыш юлында, 
Хәзер инде туный тәнебезне 
Үткен пычак — доктор кулында.

Бер генә сүз әйтәм, ул да булса 
Үземнең сөекле анама, 
Хәерле догаңны кыл син, әни, 
Госпитальдә яткан балаңа.

Өзеп алыр идем, ашар идем 
Алма агачының алмасын. 
Алты ай тула — госпитальдә ятам, 
Ничек ахры йөрәк янмасын.

Госпитальдән чыгып киттек, 
Төн урталары җиткәч, 
Туган җиргә кайтып булмый. 
Ерак җирләргә киткәч.
Кереш мәкаләне һәм шигъри хатларны басмага Пенза өлкәсе Каменка районы Кикин урта мәктәбенең, татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Равилә Баткаева
әзерләде.


© Әхмәт Дусайлы студиясе 2007-2013